Op 6 december vieren bepaalde delen van Duitsland, met name het Zuiden, het feest van Nikolaus. Een feest voor kinderen waar ze vooral snoepgoed krijgen en geen geschenken (ik schreef er al eerder over op 6 december 2008 en 5 december 2012). Veel kerken organiseren voor de kinderen een Nikolausfeest waarbij het uitdelen van chocolade een belangrijk onderdeel is.
Dat leverde enkele jaren geleden voor een pastoor in een klein dorp een vervelende situatie op. Want in de Duitse supermarkten, warenhuizen etc. staan de schappen al weken vol met chocoladefiguren die de Kerstman symboliseren. Sterker nog: er worden jaarlijks in november en december miljoenen chocolade kerstmannen verkocht in Duitsland die cadeau worden gedaan tijdens de Kerstdagen.
Maar ja, de Kerstman is niet Sinterklaas (althans tegenwoordig niet, alhoewel de Kerstman historisch gezien afstamt van de Goedheiligman) en tijdens het Nikolausfeest de Duitse kinderen een chocolade Kerstman schenken was voor de pastoor geen optie. Maar geen enkele Duitse chocoladefabrikant zag/ziet heil in de productie van een chocolade Sinterklaasfiguur. Financieel geen interessante zaak. De pastoor moest een oplossing bedenken en hij zal ongetwijfeld zijn afgereis naar Nederland voor de inkoop van chocolade Sinterklazen.
Het resultaat is inmiddels wel dat er in diverse Duitse kerken een discussie is ontstaan over de verdringing van Nikolaus door de Kerstman. Wat weer resulteerde in een lokale actie om toch vooral maar chocolade Sinterklaasfiguren te kopen en deze te verschenken aan de kinderen in plaats van de chocolade Kerstmannen. En dit alles onder het motto: Weihnachtsmännerfreie zone!
Het heerlijk avondje is weer aangebroken! En terwijl traditioneel getrouw de gemoederen in Nederland rondom Zwarte Piet de afgelopen dagen weer flink opliepen, wordt Sinterklaas ook in Duitsland gevierd maar zonder de verhitte discussie rondom de knecht van de Sint.
Jazeker, Sinterklaas komt ook in Duitsland. Ik schreef daar al eerder over in een blogbericht op 6 december 2008. De Nederlandse versie van Sinterklaas wordt gevierd in de Duitse plaats Blomberg en Potsdam. Beide steden hebben een band met Nederlanders.
In Blomberg zat vroeger een Nederlandse kazerne en sindsdien is de intocht van Sinterklaas vaste prik in deze plaats 31 km ten zuidwesten van het bekende Hameln. Vorig jaar gingen we er even kijken. Een leuk evenement waarbij de ontvangst van Sinterklaas geheel in Nederlandse sfeer was. Met een optocht bestaande uit Sinterklaas in een koets, veel zwarte pieten en een drumband speciaal overgevlogen uit Nederland. Maar omdat Sinterklaas in Duitsland verbonden is aan de adventstijd, konden de Zwarte Pieten er niet omheen om met de kinderen ook kerstliedjes te zingen.
In Potsdam wordt Sinterklaas gevierd in de Hollandse wijk van die stad. Een historisch deel van Potsdam bestaande uit meer dan 100 huizen naar Hollands voorbeeld, gebouwd door Hollandse werklui. En ook hier een heuse aankomst van de Goedheiligman maar dan met de boot in plaats van de koets. Enige verschil met Nederland is dat de Sint en Pieten na 5 december aankomen, komende zaterdag om precies te zijn. Dus wie nog een Sinterklaas Afterparty wil bezoeken, kan komend weekend in Potsdam terecht.
Maar in bepaalde delen van Duitsland wordt Sinterklaas op z'n Duits gevierd. En dat betekent een directe koppeling met de adventstijd. En als een feest waarbij de kinderen vooral veel snoepgoed krijgen en eigenlijk geen cadeautjes. Met name in Beieren en de Eifel komt Sinterklaas voor. De figuur Sinterklaas die ze daar kennen vertoont zeer veel overeenkomsten met de Sint die we in Nederland kennen. Het grote verschil is zijn knecht. Want Zwarte Piet kennen ze daar niet. Daar heet zijn handlanger Knecht Ruprecht of Krampus. Beiden staan oorspronkelijk symbool voor de slechterik of duivel die stoute kinderen bestraft!
In het Berchtesgadener Land, de punt van Beieren ten zuidwesten van het Oostenrijke Salzburg, heten de knechten van Nikolaus 'Buttnmandl'. In een eeuwenoude traditie vergezellen zij de Goedheiligman rond de 5e en 6e december. En in tegenstelling tot Nederland zijn Buttnmandl, Krampus en Knecht Ruprecht als de helpers van de Sint daar niet zwart. En dat scheelt weer discussie zoals die ieder jaar in Nederland weer terug keert.
Het eerste Adventsweekend is achter de rug en dat betekent voor veel Duitsers de start van de voorbereidingen op Kerstmis. En dan heb ik het over kerstkoekjes bakken, de buitenkerstboom opzetten, de adventskrans op tafel, de adventskalender aan de muur en de opening van de eerste kerstmarkten.
Een oude familietraditie is het om gezamenlijk een grote hoeveelheid kerstkoekjes, de zogenaamde Plätzchen, te bakken. Koekjes in allerlei vormen en meestal rijkelijk versierd.
Natuurlijk zijn de laatste jaren veel supermarkten en bakkers een geduchte concurrent geworden van deze huiselijk bezigheid. Maar veel Duitsers houden deze traditie in ere. Niet alleen omdat het goedkoper maar ook veel gezelliger en daarmee een onderdeel van de adventstijd. Ze halen in het eerste adventsweekend de bakspullen (zoals verschillende vormpjes) te voorschijn om de heerlijkste en bont versierde koekjes te bakken. Een hoeveelheid zoetigheid die mee moet tot over de kerstdagen. Want het is gebruikelijk dat deze koekjes ook een plaatje krijgen op de zogenaamde Bunte Teller. Op kerstavond (24 december) krijgt ieder kind een schaaltje/bord vol met suikergoed, chocolade en koekjes.
Na acht jaren Plätzchen kopen bij de bakker, vond ik het nodig om zelf ook maar eens aan het bakken te slaan. Want de oliebollen die ik enkele jaren geleden voor mijn Duitse kennissen maakte, waren oké traditonele kerstkoekjes werden toch meer op prijs gesteld.
