Sinterklaas in Duitsland

Het heerlijk avondje is weer aangebroken! En terwijl traditioneel getrouw de gemoederen in Nederland rondom Zwarte Piet de afgelopen dagen weer flink opliepen, wordt Sinterklaas ook in Duitsland gevierd maar zonder de verhitte discussie rondom de knecht van de Sint.

Jazeker, Sinterklaas komt ook in Duitsland. Ik schreef daar al eerder over in een blogbericht op 6 december 2008. De Nederlandse versie van Sinterklaas wordt gevierd in de Duitse plaats Blomberg en Potsdam. Beide steden hebben een band met Nederlanders.

In Blomberg zat vroeger een Nederlandse kazerne en sindsdien is de intocht van Sinterklaas vaste prik in deze plaats 31 km ten zuidwesten van het bekende Hameln. Vorig jaar gingen we er even kijken. Een leuk evenement waarbij de ontvangst van Sinterklaas geheel in Nederlandse sfeer was. Met een optocht bestaande uit Sinterklaas in een koets, veel zwarte pieten en een drumband speciaal overgevlogen uit Nederland. Maar omdat Sinterklaas in Duitsland verbonden is aan de adventstijd, konden de Zwarte Pieten er niet omheen om met de kinderen ook kerstliedjes te zingen.

In Potsdam wordt Sinterklaas gevierd in de Hollandse wijk van die stad. Een historisch deel van Potsdam bestaande uit meer dan 100 huizen naar Hollands voorbeeld, gebouwd door Hollandse werklui. En ook hier een heuse aankomst van de Goedheiligman maar dan met de boot in plaats van de koets. Enige verschil met Nederland is dat de Sint en Pieten na 5 december aankomen, komende zaterdag om precies te zijn. Dus wie nog een Sinterklaas Afterparty wil bezoeken, kan komend weekend in Potsdam terecht.

Maar in bepaalde delen van Duitsland wordt Sinterklaas op z'n Duits gevierd. En dat betekent een directe koppeling met de adventstijd. En als een feest waarbij de kinderen vooral veel snoepgoed krijgen en eigenlijk geen cadeautjes. Met name in Beieren en de Eifel komt Sinterklaas voor. De figuur Sinterklaas die ze daar kennen vertoont zeer veel overeenkomsten met de Sint die we in Nederland kennen. Het grote verschil is zijn knecht. Want Zwarte Piet kennen ze daar niet. Daar heet zijn handlanger Knecht Ruprecht of Krampus. Beiden staan oorspronkelijk symbool voor de slechterik of duivel die stoute kinderen bestraft!

In het Berchtesgadener Land, de punt van Beieren ten zuidwesten van het Oostenrijke Salzburg, heten de knechten van Nikolaus 'Buttnmandl'. In een eeuwenoude traditie vergezellen zij de Goedheiligman rond de 5e en 6e december. En in tegenstelling tot Nederland zijn Buttnmandl, Krampus en Knecht Ruprecht als de helpers van de Sint daar niet zwart. En dat scheelt weer discussie zoals die ieder jaar in Nederland weer terug keert.

Kees

Berlijn genieten op een andere manier

We zijn de afgelopen jaren al vele malen in Berlijn geweest. Vaste prik was het kopen van een Tageskarte of 3-Tageskarte (CityTourCard) om zo onbeperkt gebruik te kunnen maken van de U-bahn, S-Bahn, bussen en treinen in het stadsgebied. Deze maal hebben we een ander vervoersmiddel gebruikt om de stad te verkennen. De fiets! En dat is een aanrader.

Gewoon bij de fietsenwinkel om de hoek huren we voor 9 Euro per dag tweewielers. Maar het kan ook bij speciale fietsverhuurzaken of de Duitse Spoorwegen (deze fietsen vind je door de hele stad en kun je tegen betaling meteen meenemen. We twijfelen echter wel aan de comfortabelheid als het gaat om echt een stuk fietsen met als doel de stad te verkennen).

Onze eerste fietsmiddag staat in het teken van Berlin Mitte en met name de herinneringen aan het Berlijn van tijdens de tweede wereldoorlog. Vanuit Schöneberg (waar ons appartment zich bevindt) gaat het richting de ambassadewijk van Berlijn en het muziekinstrumentenmuseum. We stoppen kort in het Sony Center en via het Technikmuseum fietsen we naar het Anhalter Bahnhof (waarvan alleen de voorgevel nog overeind staat).

We besluiten op zoek te gaan naar de plaats waar tussen tijdens de tweede wereldoorlog de Neue Reichskanzlei (gebouwd in 1938/1939) en de Hitlerbunker stonden (hoek Voßstraße / Wilhemstraße) (zie ook bijzonder project met grafische beelden). Op weg er naar toe treffen we in de Niederkirchenerstraße (zijstraat van de Wilhemstraße) een interessant openlucht museum (zie deelfoto in dit bericht) dat herinnert aan de dictatuur van Nazi Duitsland (toegang tot dit museum gratis!).

Via de gebouwen van enkele huidige Bundesländer (aan de 'In den MinisterGärten') komen we bij het Holocaust Monument en het Homo Monument (tegenover elkaar). Van daaruit is het maar een klein stukje naar de Deutscher Bundestag (Reichstag), Brandenburger Tor en Pariser Platz (met o.a. het in glorie herstelde luxe Hotel Adlon en de recent geopende Amerikaanse Ambassade).

Bij Bahnhof Friedrichstraße stoppen we voor een koffiebreak bij de Amerikaanse keten Starbucks. We concluderen dat deze in Duitsland zich alleen bevindt in Berlijn en een aantal in het Westen gelegen Duitse steden (hebben de Amerikanen Oost-Duitsland nog niet ontdekt?) en verbazen ons voor de zoveelste maal dat we in Nederland nog niet echt kunnen genieten van deze uit Seatle afkomstige koffieketen. Via de Friedrichstraße en de Gendarmenmarkt gaat het terug naar Schöneberg.

Tijdens de tweede fietsdag staan de Wannsee en Potsdam op het programma. Om wat tijd te besparen reizen we per trein van station Zoologischer Garten naar station Wannsee. Vanaf dit station fietsen we door de wijk met de villa (tegenwoordig museum) die bekend werd tijdens de tweede wereldoorlog door de Wannseeconferentie. Vandaar gaat langs de oevers van de Wannsee, een groot meer, richting Glienickerbrücke (vroegere grenspost tussen Oost- en West-Duitsland en bekend geworden als uitwisselingspunt van spionnen, militairen en diplomaten tussen de DDR en de BRD). Via de brug fietsen we Potsdam binnen en uiteraard brengen we een bezoek aan het Holländisches Viertel (een kleine wijk met een Hollandse uitstraling, gebouwd 1733-1740). Vervolgens maken een rondje om het prachtige Sanssouci waar vele mooie gebouwen te zien zijn. Uiteraard Slot Sanssouci zelf maar ook een echte Nederlandse windmolen en diverse prachtige landhuizen en paleisjes zijn daar te vinden. Via de binnenstand van Potsdam (met nog duidelijk enkele huizen in DDR-staat) gaat het naar het station van Potsdam waar wij de trein terug naar Berlijn nemen.

Auf Wiedersehen!

Kees

(alle foto's copyright Kees Westerkamp, 2008)